مصرف مواد مخدر در دوران بارداری می تواند باعث بروز دیابت در کودکان در مراحل بعدی زندگی شود

21نوامبر 2019 - داده ها حاکی از آن است که در آمریکا، بین 5 تا 10 درصد مادران در دوران بارداری از مواد روانگردان (مانند آمفتامین، کوکائین یا متامفتامین) استفاده می کنند. جدای از تأثیرات منفی بر مغز در حال رشد جنین، بسیاری از نوزادان متولد شده از مادرانی که دچار سوء مصرف مواد هستند، دچار عدم تعادل در قند خون می شوند، که از نظر آماری بیشتر نوزادان دختر را تحت تأثیر قرار می دهد.

این مطالعه، بر اساس مشاهدات فوق الذکر در افراد پایه ریزی شد و در مدلهای موش مورد بررسی قرار گرفت. محققان به جستجوی مکانیسمهایی بودند که موجب اختلال در متابولیسم گلوکز می شوند، شبیه به مکانیسمهایی که بر روی مغز جنین تاثیر می گذارند. بنابراین محققان تأثیر مواد روانگردان را بر رشد سلولهای بتا در لوزالمعده مورد بررسی قرار داده و تأثیر ماندگار آنها را در تولید انسولین در تمام طول عمر موشهای متولد شده اندازه گیری نمودند. در مغز جنین، روانگردان ها در درجه اول از طریق مسیرهای سیگنالینگ دوپامین، عمل می کنند، که البته این سیگنالها در لوزالمعده ی در حال رشد، نقشی ندارند. در عوض، همانطور که این مطالعه نشان داد، آنها از انتقال دهنده سروتونین برای تأثیر بر سیگنالینگ سروتونین استفاده کرده و از این طریق بر رشد سلول های بتا در لوزالمعده که وظیفه آنها تولید هورمون انسولین برای تنظیم سطح قند خون است، تأثیر می گذارند. اگر بدن انسولین خیلی کمی تولید کند، دیگر قادر به کنترل صحیح هومئوستازی گلوکز نیست.

مدیر این تحقیق دکتر تیبور هاركانی توضیح داد: این داروها بر تنظیم اپی ژنتیك بیان ژن در سلولهای بتا در لوزالمعده تأثیر می گذارند و از این طریق هویت این سلولها را به گونه ای تغییر می دهند كه تولید هورمون انسولین دچار اختلال می شود. این نوع برنامه ریزی مجدد سلولی که به دلیل سوء مصرف مادر از مواد روانگردان ایجاد می شود، می تواند در تمام طول زندگی کودکان متولد شده از این مادران، ادامه یابد. همانطور که در این مطالعه مشخص گردید و بر اساس آزمایش تحمل گلوکز، حتی استفاده ی گاه به گاه از این مواد مخدر- فقط در سه روز در طول بارداری در آزمایش بر روی موشها مورد استفاده قرار گرفت- منجر به سطح غیر طبیعی قند خون در فرزندان، حتی در بزرگسالی می شود. در موش ها، فرزندان دختر به شدت تحت تأثیر قرار گرفتند، مشاهده ای که تفاوت های جنسیتی را در افراد نشان می دهد.

دکتر هاركانی توضیح داد: مکانیسمهای كشف شده در مطالعه ی پیش بالینی ما، نشانه های روشنی از نحوه ی عملکرد این مواد مخدر را ارائه می دهد، كه به نظر می رسد همین مکانیسمها در مراحل رشد جنین انسان تاثیر گذار هستند، زیرا پیامدهای بالینی مشابهی در فرزندان متولد شده از زنانی با سوء مصرف مواد مخدر مشاهده می شود.

سولومیا کورچینسکا، نویسنده ی ارشد این تحقیق، نتیجه گیری نمود که اگر زنان باردار از مواد مخدر استفاده کنند، خطر ابتلا به اختلالات رشد در فرزندشان افزایش می یابد، که عواقب مادام العمری را نه تنها بر مغز کودکان آنها بلکه بر اندام های محیطی این کودکان نیز بر جا می گذارد. نقطه شروع برای توسعه ی روشهای درمانی می تواند استفاده از عوامل فعالی باشد که مستقیماً در تنظیم اپی ژنتیک بیان ژن دخالت می کنند، همانطور که قبلاً از مهار کننده های دیاستیلاز هیستون (HDACs) در درمان آلزایمر و سرطان استفاده شده است. این درمانهای بالقوه، چشم اندازهای مهیجی را برای آینده ارائه می دهند و مطالعه حاضر با مشخص نمودن اهداف مولکولی و سلولی عملکرد داروهای روانگردان در دوران بارداری، زمینه را برای ابداع این درمانها فراهم نموده است.

منبع:

The EMBO Journal (2019). DOI: 10.15252/embj.2018100882

https://medicalxpress.com/news/2019-11-drug-abuse-pregnancy-diabetes-children.html